••
Ngứa thực chất là một triệu chứng của một bệnh
nào đó được thể hiện ra bên ngoài bằng triệu
chứng ngứa.Ngứa là một phản ứng tự vệ của cơ
thể gặp ở mọi lứa tuổi, không phân biệt giới
tính, hầu như không di truyền (trừ ngứa do
eczema) và không lây (trừ ngứa do ghẻ).Bản chất của ngứa là do một chất được tiết ra trong
dưỡng bào dưới da gọi là histamin. Khi chất
histamin được tiết ra do một sự kích thích nào
đó mà chất kích thích hoàn toàn xa lạ với cơ
thể, chất này sẽ kết hợp với các nút tận cùng
của thần kinh (cúc tận cùng của các đầu mút một dây thần kinh) trên những thụ thể đặc biệt.Khi
da bị viêm do một nguyên nhân nào đó hoặc dị
ứng một dị nguyên lạ (kháng nguyên lạ) thì
ngay lập tức dưỡng bào dưới da sẽ tiết ra chất
histamin và sự kết hợp tự nhiên giữa chất
histamin và cúc tận cùng của một dây thần kinh sẽ tạo nên một cảm giác ngứa.Ngứa sẽ xuất
hiện ngay tại da vùng bị kích thích làm đỏ da,
nổi cục (sẩn) có khi to bằng đồng xu, có khi tạo
thành từng mảng lớn (mề đay).Ngứa sẽ tạo nên
phản xạ gãi, có khi gãi là một giải pháp tình thế
làm giảm ngứa hoặc hết ngứa nhưng rất nhiều trường hợp càng gãi càng ngứa (ngứa do kiến
lửa đốt, ngứa trong mề đay thì càng gãi càng
ngứa dữ dội...), có khi gãi làm chảy cả máu
nhưng ngứa vẫn hoành hành (ngứa trong chàm
nhiễm khuẩn). Nguyên nhân
Mặc dù ngứa là một triệu chứng nhưng người ta
vẫn chia nguyên nhân gây nên ngứa thành hai
loại: ngứa do nguyên nhân ngoại lai và ngứa
do nguyên nhân bên trong cơ thể (người ta gọi
là nguyên nhân nội sinh và nguyên nhân ngoại sinh).
- Nguyên nhân ngoại sinh tức là các nguyên
nhân bên ngoài cơ thể bao gồm các tác động
như côn trùng, ký sinh trùng đốt (muỗi, ve, mò,
chấy, rận, kiến, ghẻ...) hoặc do hóa chất trực tiếp
tác động như xà phòng, dầu gội đầu, sữa rửa mặt, sữa tắm, các loại kem dưỡng da, son môi,
phấn thoa mặt hoặc do bụi phấn, phấn một số
loài hoa. Người ta cũng liệt kê cả các tác nhân
của một số vi sinh vật như vi khuẩn (gây nhiễm
khuẩn ghẻ, nhiễm khuẩn eczema), vi rut herpes,
thủy dậu, zona...- Nguyên nhân nội sinh là một số bệnh làm cho xuất hiện triệu chứng ngứa
như bệnh viêm da tiếp xúc, viêm da dị ứng (dị
ứng thời tiết, dị ứng với một số hóa chất); bệnh
nấm da (nấm da, nấm kẽ, lang ben, nấm tóc, rận
mu...); bệnh sùi mào gà...Một số bệnh thuộc nội
tạng cũng làm xuất hiện triệu chứng ngứa như bệnh nhiễm giun sán (giun đũa), bệnh vàng da
do lượng sắc tố mật trong máu tăng cao, bệnh
suy thận, bệnh đái tháo đường, viêm họng,
mũi...
Nguyên nhân nội tạng còn do thức ăn, nước
uống không phù hợp cũng gây ngứa như một số người sau khi uống bia, rượu là ngứa ngáy khó
chịu.Trong một số trường hợp vết thương ở da
bắt đầu tái tạo tổ chức mới (lên da non) cũng
gây ngứa. Trong trường hợp này người ta giải
thích rằng do các đầu mút thần kinh bắt đầu hồi
phục và bị kích thích sẽ gây ngứa.Ngứa cũng xuất hiện tùy theo bệnh, có khi ngứa liên tục,
ngứa khắp toàn thân (mề đay) nhưng có khi
ngứa chỉ xuất hiện ban đêm như ngứa trong
bệnh ghẻ hoặc ngứa chỉ xuất hiện tại vùng da bị
kích thích như ngứa do muỗi đốt, kiến lửa
đốt.Ngứa đôi khi làm cho người bệnh phát chán, gây cáu gắt, khó chịu như ngứa do eczema
(chàm), mề đay, kiến lửa đốt... Làm thế nào để không ngứa hoặc hết ngứa? Ngứa là một triệu chứng với muôn vàn các
nguyên nhân khác nhau, muốn để không có
ngứa xảy ra hoặc đã bị ngứa rồi làm cho hết
ngứa thì tốt nhất là tìm được nguyên nhân gây
ngứa từ bên ngoài hoặc từ bên trong gây ra:
- Nếu do côn trùng đốt cần cách ly côn trùng, ví dụ do kiến, muỗi, ve, rận, chấy đốt thì ngoài các
biện pháp tiêu diệt chúng theo kinh nghiệm dân
gian và hóa chất thì cần có biện pháp cách ly
chúng, không tiếp xúc với chúng.
- Nếu do thức ăn, nước uống như tôm cua, rượu,
bia thì nên kiêng được càng kỹ càng tốt hoặc hạn chế đến mức tối đa dùng chúng.
- Đối với một số người dị ứng với quần áo (đặc
biệt là quần, áo lót) làm bằng sợi tổng hợp thì
nên thay bằng loại vải bông.
- Những người mắc các bệnh mà gây ngứa như
ghẻ, hắc lào, lang ben, nấm da, nấm tóc, viêm da dị ứng, hoàng đản, đái tháo đường... thì nên đi
khám bệnh để được điều trị dứt điểm và có sự
tư vấn tường tận của thầy thuốc cho người
bệnh thì bệnh càng chóng lành và không hoặc
hạn chế sự tái phát.
- Khi bị ngứa không nên gãi nhất là gãi làm xây xước da vì như vậy rất dễ nhiễm khuẩn.Theo
PGS.TS.BS. Bùi Khắc HậuSức khỏe & Đời sống
wap đọc truyện hay nhất hiện nay trên mobile