Sự tích ông đầu rau Ngày xưa, có hai vợ chồng son nhà nghèo. Họ đều
sinh nhai bằng nghề làm thuê làm mướn. Tuy
nghèo nhưng họ rất yêu nhau. Thường buổi tối
sau khi đi làm về, hai vợ chồng ngồi bên bếp lửa
hay dưới ánh trăng kể cho nhau những chuyện xa
gần mới nghe được, hay hát những câu tình duyên, có khi vui vẻ quên cả cơm nước.
Một năm trời làm mất mùa, hạt gạo kiếm rất khó
khăn. Tình trạng đói kém diễn ra khắp mọi miền.
Hai vợ chồng theo lệ cũ đi tìm việc ở các nhà giàu
nhưng chả mấy ai thuê nữa. Người vay công lĩnh
nợ thì đông mà gạo rất khan hiếm nên khó chen vào lọt. Hơn nữa, cổng mấy lão trọc phú lại thường
đóng chặt vì chúng không muốn cho ai quấy
nhiễu. Túng thế hai vợ chồng phải đi mò cua bắt
ốc, hoặc đào củ, hái rau về ăn. Tuy có đỡ phần nào
nhưng tình thế vẫn không mảy may sáng sủa. Cái
chết luôn luôn đe dọa họ vì trận đói còn kéo dài. Một buổi chiều, sau khi húp vội mấy bát canh rau
má, chồng bảo vợ: - Tôi phải đi một nơi khác kiếm ăn, không thể ở
nhà được. Nghe chồng nói, người đàn bà đòi đi theo để sống
chết cho có bạn. Nhưng người chồng bảo: - Tôi chưa biết sẽ đi đến đâu và sẽ phải làm những
gì. Nàng ở nhà dễ sống hơn tôi, không nên theo
làm gì cho vất vả. Chưa biết chừng tôi sẽ nằm lại
dọc đường để cho loài chim đến than khóc. Nhưng
cũng chưa biết chừng tôi lại mang những quan
tiền tốt bó mo về đây nuôi nàng cũng nên! Chao ôi! Số mệnh! Nàng hãy chờ tôi trong ba năm, nghe!
Hết ba năm không thấy tôi trở về ấy là tôi đã bỏ xác
quê người. Nàng cứ việc đi lấy chồng khác. Người vợ khóc lóc thảm thiết như đứng trước
cảnh tang tóc thực sự. Nhưng không biết làm thế
nào cả, nàng đành phải để chồng ra đi. Sau khi tiễn
chồng, người đàn bà kiếm được việc làm ở một
nhà kia. Nhà họ không giàu gì nhưng thương
cảnh ngộ nàng, có ý giúp đỡ cho qua những ngày thảm đạm. Ở đây, người đàn bà kiếm mỗi ngày hai
bữa, trong đó có một bữa cháo bữa khoai. Nhờ
lanh lẹn và xinh xắn nên nàng lấy được cảm tình
của chủ. Nhưng hình dáng người chồng thân yêu
không bao giờ phai nhạt trong tâm trí nàng. Thời gian trôi nhanh như nước chảy. Người ta đã
bớt nhắc đến trận đói khốc liệt vừa qua. Nàng thì
ngày ngày hồi hộp chờ đợi chồng. Nhưng cây